رفلاکس معده چیست؟ 3 تا از دلایل ایجاد رفلاکس معده + 4 تا از عوارض شایع بروز آن

رفلاکس معده که به عنوان رفلاکس اسید یا بیماری ریفلاکس معده به مری GERD شناخته می شود، یک اختلال گوارشی شایع است که میلیون ها نفر را در سراسر جهان تحت تاثیر قرار می دهد. این بیماری زمانی اتفاق می‌افتد که اسید معده به مری برمی گردد و باعث ایجاد طیفی از علائم ناراحت کننده می شود.

اگر این مشکل دارید این مقاله از مجله جراحی لاغری را تا آخر بخوانید تا با جنبه های مختلف رفلاکس معده، از جمله تعریف، علل، علائم، عوارض، روش های درمانی و اقدامات پیشگیری از آن آشنا شوید.

رفلاکس معده چیست؟

رفلاکس به جریان معکوس اسید معده به مری، لوله ای که گلو را به معده متصل می کند، اشاره دارد. به طور معمول، یک دریچه عضلانی به نام اسفنکتر تحتانی مری LES از حرکت این اسید به سمت بالا جلوگیری می کند. اما هنگامی که LES به طور غیر طبیعی ضعیف یا شل می شود، رفلاکس معده رخ می دهد که منجر به ایجاد علائم خاصی خواهد شد.

👈بیش تر بخوانید: سندروم دامپینگ

علت ایجاد رفلاکس معده

عوامل متعددی در ایجاد رفلاکس معده نقش دارند که عبارتند از:

ضعیف شدن اسفنکتر تحتانی مری

ضعیف شدن اسفنکتر تحتانی مری یکی از دلایل اصلی برگشت اسید معده است. عواملی مانند چاقی، سیگار کشیدن و برخی داروها می‏توانند عضلات را ضعیف کرده و به اسید معده اجازه بازگشت به مری را دهند.

فتق هیاتال

فتق هیاتال زمانی رخ می دهد که بخشی از معده از طریق دیافراگم به داخل حفره قفسه سینه بیرون بزند. این وضعیت می‏تواند عملکرد طبیعی مری را مختل کند و منجر به رفلاکس یا بازگشت اسید معده به مری شود.

رژیم غذایی و عوامل سبک زندگی

برخی غذاها و نوشیدنی ها مانند غذاهای چرب و تند، مرکبات، شکلات، کافئین و الکل می‏توانند باعث رفلاکس معده شوند. علاوه بر این، عاداتی مانند پرخوری، خوردن وعده‏های غذایی سنگین نزدیک به زمان خواب و دراز کشیدن بعد از غذا خطر رفلاکس را افزایش می‏دهند.

علائم رفلاکس معده

علائم رفلاکس اسید معده از فردی به فرد دیگر متفاوت است اما برخی از علائم شایع عبارتند از:

• سوزش سر دل: احساس سوزش در قفسه سینه و احساس طعم ترش یا تلخ در دهان
• رگورژیتاسیون: احساس بازگشت اسید یا غذا به گلو یا دهان
• دیسفاژی: مشکل در بلع یا احساس گیر کردن غذا در قفسه سینه
• درد قفسه سینه: درد شدید یا سوزش در قفسه سینه
• سرفه مزمن و گرفتگی صدا: سرفه مداوم، خس خس سینه یا صدای خشن به دلیل تحریک گلو و تارهای صوتی

👈بیش تر بخوانید: فتق شکمی

عوارض رفلاکس معده

در صورت عدم درمان این بیماری، بازگشت اسید معده می تواند منجر به عوارض مختلفی شود، این عوارض شامل موارد زیر هستند:

• ازوفاژیت: قرار گرفتن در معرض اسید معده می تواند باعث التهاب و تحریک مری شود.
• مری بارت: التهاب طولانی مدت مری در اثر رفلاکس معده باعث ایجاد تغییراتی در پوشش آن می‎ شود و خطر ابتلا به یک بیماری پیش سرطانی به نام مری بارت را افزایش دهد.
• تنگی های مری: در مری به دلیل قرار گرفتن مکرر در معرض اسید معده، بافت اسکار ایجاد می شود: این اسکار باعث باریک شدن مری و اختلال در بلع غذا خواهد شد.
• مشکلات دندانی: اسید ناشی از ریفلاکس مینای دندان را فرسایش داده و منجر به پوسیدگی دندان، حفره و بیماری لثه می شود.

روش های درمان رفلاکس معده

مدیریت موثر برگشت اسید معده به مری شامل ترکیبی از اصلاح سبک زندگی، داروها و در موارد شدید، جراحی است، در ادامه به طور مختصر به این موارد می‏پردازیم:

• تغییرات سبک زندگی: بالا بردن سر در هنگام خواب، پرهیز از مصرف غذاهای محرک، حفظ وزن سالم، ترک سیگار و تمرین کنترل مصرف می‏تواند به کاهش علائم رفلاکس کمک کند.
• داروها: داروهای ضد اسیدی بدون نسخه، مسدودکننده‌های گیرنده H2 و مهارکننده‌های پمپ پروتون PPIs می‌توانند با کاهش تولید اسید معده، به طور موقت رفلاکس کاهش می‏دهند.
• مداخله جراحی: در مواردی که رفلاکس با تغییرات سبک زندگی و داروها کنترل نشود، ممکن است روش های جراحی مانند فوندوپلیکاسیون برای تقویت LES و جلوگیری از رفلاکس اسید توصیه شود.

اقدامات لازم برای پیشگیری از رفلاکس معده

رفلاکس یا برگشت اسید معده به مری ممکن است به طور کامل قابل پیشگیری نباشد، اما پیروی از رژیم و عادات سبک زندگی می‏تواند خطر این بیماری به حداقل برساند:

وعده‏های غذایی کوچک‏تر بخورید

مصرف وعده های غذایی کوچک‏تر در طول روز می‎تواند به جلوگیری از تولید بیش از حد اسید معده و کاهش فشار بر مری کمک کند.

باید وزن سالم خود را حفظ کنید

 اضافه وزن به شکم فشار وارد می کند و منجر به افزایش این مشکل می شود. حفظ وزن سالم از طریق ورزش منظم و یک رژیم غذایی متعادل برای کاهش فشار بسیار مهم است.

از غذاها و نوشیدنی‏های محرک خودداری کنید

غذاها و نوشیدنی ‏هایی که باعث علائم رفلاکس معده می‏شوند را شناسایی کرده و از مصرف آن‏ها اجتناب کنید. غذاهای چرب و تند، مرکبات، شکلات، کافئین و الکل از جمله این مواد هستند.

عادات غذایی خوب را تمرین کنید

حداقل دو تا سه ساعت بین آخرین وعده غذایی و زمان خواب خود فاصله بیندازید. بلافاصله پس از صرف غذا از دراز کشیدن خودداری کنید، چون اینکار می‏تواند باعث رفلاکس اسید شود.

استرس را مدیریت کنید

استرس می تواند باعث برگشت اسید به مری شود. در فعالیت های کاهش‌دهنده استرس مانند ورزش، مدیتیشن و تکنیک های تمدد اعصاب شرکت کنید تا بتوانید استرس خود را کنترل کنید.

👈بیش تر بخوانید: پرخوری عصبی

جمع بندی رفلاکس معده

رفلاکس یا بازگشت اسید از معده به مری یک اختلال گوارشی شایع است که با جریان معکوس اسید معده به مری مشخص می شود. این اختلال علائم ناخوشایندی مانند سوزش سر دل، نارسایی و درد قفسه سینه ایجاد می‏کند.

این مشکل در صورت عدم درمان می تواند منجر به عوارضی مانند تحریک و التهاب مری، مری بارت، تنگی مری و مشکلات دندانی شود. با این حال، با مدیریت مناسب، از جمله اصلاح سبک زندگی، داروها و جراحی می توان آن را درمان و از بروز عوارض بعدی جلوگیری کرد.

 با اتخاذ عادات غذایی سالم، حفظ وزن سالم، اجتناب از غذاهای محرک و مدیریت استرس، می توان خطر رفلاکس معده را به حداقل رساند و سلامت کلی گوارش را بهبود بخشید.