سندرم دامپینگ ، نتیجه یک بی احتیاطی بزرگ!

خیلی از بیماران بعد از گذراندن دوران نقاهت عمل بای پس فکر می کنند که خب کار درمان دیگر تمام شده است و می شود هر جور که خواست خورد و نوشید و هر کار که خواست انجام داد. این بی احتیاطی منجر به بیماری هایی از جمله سندروم دامپینگ می شود، وضعیتی سخت و دشوار که می توان با کارهای ساده ای مثل رعایت کردن رژیم های غذایی جلویش را گرفت. در این مقاله از مجله جراحی لاغری بیشتر از سندرم دامپینگ و راه های درمانش خواهیم گفت.

جدول دسترسی سریع

• سندرم دامپینگ چیست؟
• علائم دامپینگ چیست؟
• علت سندرم دامپینگ چیست؟
• انواع سندرم دامپینگ
• هنگام ابتلا به سندرم، چگونه از خودمان مراقبت کنیم؟
• نحوه تشخیص سندرم دامپینگ
• درمان سندرم دامپینگ چگونه است؟
• چطور به بیماری دامپینگ مبتلا می شویم؟

سندرم دامپینگ چیست؟

گفتیم دامپینگ می تواند یکی از عوارض عمل بای پس معده باشد اما نباید فراموش کرد که بای پس معده تنها عامل بیماری دامپینگ نیست. از جمله دیگر جراحی هایی که می تواند ما را گرفتار سندرم دامپینگ کند، عمل مری است. دامپینگ وضعیتی است که در آن خوراکی ها، به خصوص خوراکی های قندی، از معده یک راست می روند توی روده کوچک. به دامپینگ وضعیت تخلیه معده هم می گویند.

 گاهی دیر نیست و می شود با کنترل رژیم غذایی و مصرف دارو به کار درمان سندرم دامپینگ معده رسیدگی کرد اما بعضی وقت ها کار از کار گذشته است و باید با جراحی به جنگ این بیماری رفت. بنابراین اگر یکی از علائم دامپینگ را در خود مشاهده کردید، حتما بروید پیش جراح لاغری خود. چرا که هر لحظه ممکن است دیر بشود.

علائم سندرم دامپینگ

نشانه ها و علامت های بیماری دامپینگ به دو شکل ظاهر می شوند، یکی بلافاصله بعد از صرف مواد غذایی و یکی دو یا سه ساعت بعد از وعده غذایی.

فرض بگیرید همین الان، پس از خوردن خوراکی های قندی، از پای میز بلند شده اید، ناگهان حالت تهوع و استفراغ به سراغتان می آید. این نشانه، از جمله نشانه های اولیه دامپینگ است. در فهرست زیر لیستی تهیه کرده ایم از اولین علائم سندرم دامپینگ که بلافاصله بعد از صرف مواد غذایی گریبان بیمار را می گیرد:

• حالت تهوع
• استفراغ
• نفخ شکم
• تند شدن ضربان قلب
• احساس سیری بیش از حد
• اسهال
• گر گرفتگی

اما برخی از علائم هستند که دو و یا سه ساعت بعد از مصرف مواد غذایی خود را نشان  و از سندرم دامپینگ در شما خبر می دهند:

• گر گرفتگی
• عرق کردن
• سرگیجه
• احساس سبکی سر
• تند شدن ضربان قلب

گول این را نخورید که آخرین عمل مری و یا بای پس شما مربوط به چندین سال پیش است. یادتان باشد گاهی سندرم دامپینگ در گذر زمان خودش را به شما نشان می دهد. به هر ترتیب اگر نشانه ها درست باشند  و شما واقعا به دامپینگ مبتلا شده باشید، پیش از درمان، باید مراقبت های پرستاری دامپینگ را جدی بگیرید.

علت سندرم دامپینگ چیست؟

سندرم دامپینگ مجموعه ای از علائم گوارشی است که بعد از خوردن غذا، به ویژه غذاهای پرشکر و پرچرب، بروز می کند. تخلیه سریع معده، علت اصلی این سندرم است. در این حالت، محتویات معده به سرعت و به طور ناقص هضم شده، به روده کوچک منتقل می شود. این اتفاق، به انقباضات ناگهانی روده و علائمی مانند نفخ، اسهال، تهوع، استفراغ، سرگیجه و گرگرفتگی منجر می شود. عوامل زمینه ساز سندرم دامپینگ عبارتند از:

• جراحی های لاغری معده: بای پس معده، اسلیو معده، وازوتومی و گاسترکتومی
• دیابت نوع 1: به دلیل عصب کشی معده
• زخم معده: به دلیل آسیب به اسفنکتر پیلور

انواع سندرم دامپینگ

• سندرم دامپینگ زودرس: 15 تا 30 دقیقه بعد از غذا خوردن رخ می دهد و علائمی مانند تهوع، استفراغ، نفخ و درد شکم را به همراه دارد.
• سندرم دامپینگ دیررس: 1 تا 3 ساعت بعد از غذا خوردن رخ می دهد و علائمی مانند ضعف، سرگیجه، تعریق، لرزش و گرسنگی را به همراه دارد.

هنگام ابتلا به سندروم، چگونه از خودمان مراقبت کنیم؟

خیلی ها می پرسند آخر مگر سندرم دامپینگ پرستاری هم دارد؟! بله حتما. هر وقت یکی از علائم ظاهر شد و یا مطمئن شدید که به این بیماری مبتلا شده اید، باید دست به کار شوید و حسابی از خودتان مراقبت کنید. در سطر زیر گفته ایم که هنگام ابتلا به سندرم باید چگونه از خودمان مراقبت کنیم:

• غذا را به آهستگی بجوید
• نشسته غذا بخورید
• نوشیدنی الکلی را کنار بگذارید
• قبل از اینکه سیر شوید، از پای میز بلند شوید
• خوراکی ها خیلی سرد و یا خیلی گرم را نخورید
• سبزیجات و گندم را در برنامه غذایی خود وارد کنید
• لبنیات مصرف نکنید
• حجم مصرف غذا را در هر وعده کم و تعداد وعده ها را بیشتر کنید

یادتان باشد که تنها زیر نظر دکتر می توانید از شر سندرم دامپینگ خلاص شوید.

نحوه تشخیص سندرم دامپینگ

تشخیص سندرم دامپینگ شامل بررسی علائم، سابقه پزشکی و معاینات فیزیکی توسط پزشک می شود. در ادامه به برخی از اقدامات کلیدی در این زمینه اشاره می کنیم:

بررسی علائم

شرح حال دقیق علائم، از جمله نوع علائم، زمان بروز آن ها پس از غذا خوردن، شدت و مدت زمان آن ها

سابقه پزشکی

• بررسی سابقه جراحی های معده، مانند اسلیو گاسترکتومی یا بای پس معده
• بررسی سایر بیماری های گوارشی، مانند دیابت یا بیماری سلیاک

معاینات فیزیکی

• معاینه شکم برای بررسی وجود درد، نفخ یا توده
• بررسی علائم حیاتی، مانند ضربان قلب و فشار خون

آزمایشات

• آزمایش خون برای بررسی کم آبی، الکترولیت ها و قند خون
• آزمایش های تصویربرداری، مانند سونوگرافی یا سی تی اسکن، برای بررسی ناهنجاری های معده و روده کوچک
• تست تخلیه معده برای بررسی سرعت تخلیه غذا از معده

در برخی موارد، ممکن است برای تشخیص قطعی سندرم دامپینگ، نیاز به انجام آندوسکوپی یا تست های تخصصی تر باشد.

درمان سندرم دامپینگ چگونه است؟

اگر یکی از عوارض سندروم دامپینگ را دیدید، معطل نکنید، هر طور شده نوبت بگیرید و بروید دکتر. در سطر پایین گفته ایم که کی باید به دکتر مراجعه کنید:

• وقتی پیشرفت بیماری دامپینگ را به واسطه بروز علائم این سندروم در خود می بینید.
• اگر علائم با رژیم سندروم دامپینگ قابل کنترل نیستند.
• اگر در ادامه درگیری با بیماری دامپینگ دچار لاغری چشمگیری شدید.

قبل تر هم اشاره کرده ایم که معمولا پزشک از یکی از سه راهکار مهم در کنترل سندروم دامپینگ استفاده می کند. این سه راهکار را متناسب با شدت بیماری، از ضعیف تا قوی، فهرست کرده ایم:

• کنترل برنامه و رژیم غذایی
• دارو درمانی
• جراحی

کم یا بیش با عوارض بیماری دامپینگ آشنا شده ایم. اما بد نیست بدانید که سندرم دامپینگ ، خودش، از جمله عوارض یک سری جراحی های دیگر است. در ادامه خواهیم گفت که چرا به دامپینگ معده مبتلا می شویم و کدامیک از جراحی ها در ابتلای ما به این بیماری نقش دارند.

چطور به بیماری دامپینگ مبتلا می شویم؟

همان طور که گفتیم سندرم دامپینگ وضعیتی است که در آن شیره معده و همچنین مواد قندی با سرعتی غیرعادی از معده وارد روده کوچک می شوند. اصطلاحا معده شما در این وضعیت تخلیه می شود. همه این ها با تغییرات و دگرگونی هایی مرتبط است که پس از برخی از عمل های جراحی ما در بدن ظاهر می شوند.  

در فهرست زیر با جراحی هایی آشنا خواهید شد که در شکل گیری بیماری دامپینگ نقش دارند:

جراحی بای پس معده

این جراحی یکی از بهترین عمل های لاغری به شمار می آید. در این سبک از عمل لاغری، جراح چند شکاف روی شکم ایجاد می کند و به کمک دستگاه لاپارسکوپ بخشی از معده را مستقیما به رود کوچک پیوند می زند. جراحی بای پس معده یکی از اصلی ترین عوامل سندروم دامپینگ است.

جراحی معده برداری (گاسترکتومی)

آن ها که از سرطان معده رنج برده اند، احتمالا جراحی معده برداری و یا همان گاسترکتومی را تجربه کرده اند. در این روش پزشک بخشی و یا تمام معده را بر می دارد. عمل اسلیو معده نیز یکی از انواع گاسترکتومی به حساب می آید. عمل اسلیو معده همین طور یکی دیگر جراحی های رایج لاغری است.

جراحی مری یا مری برداری (ازوفاژکتومی)

به این جراحی، اصطلاحا، عمل سرطان مری هم می گویند. در این شکل بخش عمده و یا تمام مری برداشته می شود تا به این صورت غده سرطانی از بین برود. جراحی مری از جمله جراحی های شایع نیست. آمار نشان می دهد که در آمریکا سهم سرطان مری تنها 1% از کل سرطان هاست. 

پیداست که یکی از عوامل اصلی سندروم دامپینگ (بیماری تخلیه معده) دستکاری معده در طی جراحی های گوناگون است. اگر چه دامپینگ از جمله بیماری های سخت معده به حساب می آید اما، جای نگرانی نیست، پزشکان قدرت انتخاب بسیاری برای درمان این بیماری دارند، از روش های خفیف مثل رژیم لاغری تا روش های سخت تر مثل جراحی. اگر علائم این سندروم را در خود مشاهده می کنید، هر چه سریع تر پیش پزشک معالج بروید.

منبع : اسلیو کلینیک