عفونت کلیه چیست؟ 3 روش درمان عفونت کلیه + راه های جلوگیری از آن

عفونت کلیه، که به عنوان پیلونفریت (Pyelonephritis) نیز شناخته می شود، یکی از انواع بیماری دستگاه ادراری  (UTI) است که در اثر نفوذ باکتری ها یا ویروس ها به داخل کلیه ها رخ می دهد. این بیماری باعث آسیب جدی به کلیه ها و در صورت عدم درمان مناسب، منجر به مشکلات شدیدتری مانند نارسایی کلیوی یا انتشار عفونت به سایر بخش های بدن می شود. در این مقاله از مجله جراحی لاغری، به بررسی علل، علائم، روش های تشخیص و درمان و همچنین راه های پیشگیری از عفونت کلیه خواهیم پرداخت.

علت عفونت کلیه چیست؟

عفونت معمولاً در اثر نفوذ باکتری ها، به ویژه باکتری اشرشیا کلی(Escherichia coli)که در روده بزرگ زندگی می کند، به دستگاه ادراری و سپس به کلیه ها ایجاد می شود. این باکتری ها ممکن است از طریق مجرای ادرار وارد مثانه شده و سپس به کلیه ها صعود کنند. علاوه بر اشرشیا کلی، سایر باکتری ها و گاهی ویروس ها نیز می توانند عفونت کلیوی شوند.

عوامل خطر

عفونت های کلیوی در برخی افراد بیشتر رخ می دهد و عوامل مختلفی می توانند خطر ابتلا به این عفونت را افزایش دهند. زنان به دلیل کوتاه تر بودن مجرای ادرار نسبت به مردان و نزدیکی آن به مقعد، بیشتر در معرض ابتلا به عفونت های دستگاه ادراری و در نتیجه عفونت قرار دارند.

افرادی که سابقه عفونت های دستگاه ادراری مکرر دارند، احتمال بیشتری برای ابتلا به عفونت کلیه دارند. وجود هرگونه مانع در جریان ادرار مانند سنگ های کلیه، بزرگی پروستات یا تنگی مجرای ادرار می تواند باعث افزایش خطر عفونت شود.

کسانی که که دارای سیستم ایمنی ضعیف هستند، مانند بیماران مبتلا به دیابت، ایدز یا افرادی که داروهای سرکوب کننده ایمنی مصرف می کنند، بیشتر در معرض خطر ابتلا به عفونت کلیوی قرار دارند. علاوه بر این زنان باردار به دلیل تغییرات هورمونی و فیزیکی در دوران بارداری، ممکن است بیشتر در معرض این بیماری قرار گیرند.

علائم عفونت کلیه

علائم عفونت های کلیوی و دستگاه ادراری معمولاً به سرعت ظاهر می شوند. افزایش دمای بدن یکی از اولین علائم عفونت است و معمولاً با لرز همراه است. درد شدید در ناحیه پهلو، زیر دنده ها و در پشت، که ممکن است به سمت شکم یا کشاله ران کشیده شود، یکی دیگر از علائم شاخص عفونت های کلیوی است. علاوه بر این درد و سوزش هنگام ادرار معمولاً ناشی از عفونت مثانه است که به کلیه ها سرایت کرده است.

وجود خون در ادرار یا تغییر رنگ ادرار به رنگ تیره، احساس نیاز مکرر به تخلیه مثانه، حتی زمانی که مقدار کمی ادرار در مثانه وجود دارد از دیگر علائم عفونت است. از طرفی مشکلات کلیوی می توانند باعث احساس خستگی شدید و ضعف عمومی در بدن شوند.

روش های تشخیص عفونت کلیه

تشخیص عفونت های دستگاه ادراری معمولاً از طریق ترکیبی از تاریخچه پزشکی، معاینه فیزیکی و آزمایش های تشخیصی انجام می شود. آزمایش های معمول شامل آزمایش ادرار، کشت ادرار، تصویربرداری هستند.

روش های درمان عفونت کلیه

درمان های دارویی

درمان عفونت معمولاً با استفاده از آنتی بیوتیک ها آغاز می شود. نوع و مدت زمان مصرف آنتی بیوتیک ها بسته به شدت عفونت و نوع باکتری عامل آن متفاوت است. در موارد خفیف تا متوسط، آنتی بیوتیک های خوراکی مانند سیپروفلوکساسین، آموکسی سیلین یا تری متوپریم-سولفامتوکسازول معمولاً تجویز می شوند.

در عفونت های شدید تر، ممکن است نیاز به بستری شدن در بیمارستان و تجویز آنتی بیوتیک های وریدی باشد. استفاده از داروهای ضد تب و ضد درد مانند استامینوفن یا ایبوپروفن می تواند به کاهش علائم تب و درد کمک کند.

درمان های حمایتی عفونت کلیه

علاوه بر مصرف داروها، اقدامات دیگری نیز وجود دارند که می توانند به بهبود سریع تر بیمار کمک کنند. مصرف مایعات، استراحت و پیگیری منظم در درمان و بهبود عفونت نقش دارند.

درمان های جراحی

در مواردی که عفونت کلیوی ناشی از مشکلات ساختاری یا انسداد در دستگاه ادراری باشد، ممکن است نیاز به مداخله جراحی باشد. این مشکلات شامل سنگ های کلیه، تنگی مجرای ادرار یا مشکلات مادرزادی در دستگاه ادراری هستند.

عوارض عفونت کلیه

اگر عفونت به موقع و به درستی درمان نشود، می تواند به عوارض حادی مانند آبسه، سپسیس، نارسایی کلیه منجر شود. علاوه بر این، این بیماری باعث بروز مشکلات مزمن مانند آسیب دائمی کلیه، فشار خون خواهد شد.

راهکارهای پیشگیری از عفونت های کلیوی

پیشگیری از عفونت های دستگاه ادراری شامل اقدامات ساده ای است که می توانند خطر ابتلا عفونت و سایر مشکلات ادراری را کاهش دهد. نوشیدن مقدار کافی آب، تخلیه منظم مثانه، رعایت بهداشت فردی، به ویژه در ناحیه تناسلی، می تواند خطر تجمع باکتری ها به دستگاه ادراری را کاهش دهد.

استفاده از محصولات بهداشتی یا مواد شیمیایی که می توانند باعث تحریک ناحیه تناسلی شوند، باید محدود شود. یبوست می تواند باعث افزایش فشار بر مثانه و افزایش خطر عفونت های دستگاه ادراری شود، لذا باید از یبوست پیشگیری شود.

مدیریت صحیح بیماری های زمینه ای مانند دیابت و مشکلات مزمن کلیوی می تواند به پیشگیری از عفونت های مختلف کمک کند. کنترل مناسب قند خون در افراد دیابتی و مدیریت مشکلات مزمن کلیوی از طریق پیگیری منظم با پزشک و مصرف داروهای تجویز شده، از جمله راهکارهای مهم در این زمینه است.

جمع بندی

عفونت کلیه یک وضعیت جدی و بالقوه خطرناک است که نیاز به تشخیص سریع و درمان مناسب دارد. با آگاهی از علل، عوامل خطر و علائم این بیماری، می توان به شناسایی زودهنگام آن و انجام اقدامات لازم برای پیشگیری و درمان پرداخت.

رعایت نکات بهداشتی، مصرف کافی مایعات و مدیریت بیماری های زمینه ای از جمله راهکارهای موثر در پیشگیری از عفونت کلیه است. همچنین، پیگیری منظم و همکاری با پزشک به بهبود سریع تر و جلوگیری از عوارض جدی کمک می کند. عفونت اگرچه می تواند پیامدهای شدیدی داشته باشد، اما با مراقبت های صحیح و درمان مناسب، قابل کنترل و درمان است.